Zegarki automatyczne to najbardziej cenione spośród tradycyjnie wykonanych modeli mechanicznych. Dzięki wykorzystaniu skomplikowanego mechanizmu, pozwalającego na automatyczne „nakręcanie się” podczas użytkowania, stanowią one swoisty pomost pomiędzy kunsztem zegarków mechanicznych, a bezobsługowością, z której słyną modele kwarcowe. Z racji na dość zaawansowany mechanizm zegarka automatycznego, wymagają one jednak odpowiedniego traktowania. Jak o nie dbać i jak je używać?
Zasadniczo zegarek automatyczny jest rozwinięciem zegarków mechanicznych, a więc tych wyposażonych w sprężynę, której regularne nakręcanie było niezbędne do pracy. Z czasem zaczęto wyposażać je w tzw. rotor, inaczej zwany wahnikiem, czyli niewielki metalowy trójkąt, który obraca się wewnątrz podczas ruchów dłonią. Wykonując obroty powoduje naciąganie się sprężyny – zupełnie, jak podczas nakręcania ręcznego. Dzięki temu udało się stworzyć zegarek, który przy regularnym noszeniu, może nie wymagać jakiegokolwiek nakręcania (to również zależy od modelu i technologii w jakiej jest wykonany). Czas, jak długo chodzi zegarek automatyczny, bez konieczności nakręcania to zazwyczaj przedział 24 – 48 godzin, co wystarcza do komfortowego codziennego użytkowania, bez obaw o jego zatrzymanie.
Jeden z najczęściej powielanych mitów dotyczących automatów brzmi „zegarków automatycznych się nie nakręca”. Nie jest to jednak prawdą. Jeśli mechanizm na to pozwala, dla zegarka automatycznego nakręcanie jest czynnością zupełnie neutralną, a z pewnością mu nie szkodzi. W dodatku nie da się takiego zegarka „przekręcić”, podobnie jak wbudowany w niego wahnik nie może tego zrobić.
Jedną z popularniejszych funkcji w zegarkach mechanicznych, jest mechanizm datownika. Jednak podobnie jak w prostszych modelach, również w automatach nie powinno się ustawiać daty w godzinach, w których zaczyna się jej przestawianie przez mechanizm – prawie zawsze jest to od 22 do 2 rano. Manipulowanie datą w tym czasie może doprowadzić do uszkodzenia mechanizmu.
Zegarki automatyczne to bardzo skomplikowane urządzenia, wykonane z dużą precyzją, w związku z tym nie są szczególnie odporne na trudne warunki użytkowe. Upadki z wysokości, wykonywanie prac remontowych, wykorzystywanie elektronarzędzi, czy ćwiczenia na siłowni – to sytuacje, w których niezwykle łatwo o uszkodzenie delikatnego mechanizmu.
Jednym z najpopularniejszych zaniedbań, które niestety odbija się na żywotności samego mechanizmu, jest brak serwisowania. Prawidłowo zabezpieczane zegarki są w stanie przetrwać dziesiątki lat, ale by to było możliwe, powinny co 4-5 lat przechodzić gruntowny serwis. Zegarek zostanie wówczas wyczyszczony i przesmarowany, co pozwoli mu na sprawniejszą pracę. Zegarki automatyczne, podobnie jak mechaniczne, nie powinny również się zatrzymywać – długie przestoje negatywnie wpływają na stan mechanizmu i mogą przyspieszyć konieczność wizyty u zegarmistrza.